Trzustka

Trzustka

Trzustka jest narządem odgrywającym rolę zarówno jako gruczoł wydzielania wewnętrznego jak i zewnętrznego. Jako gruczoł wydzielania zewnętrznego trzustka produkuje i uwalnia do światła dwunastnicy enzymy trawienne. Z kolei komórki produkujące i uwalniające hormony rozsiane są w obrębie całego narządu w postaci wysp trzustkowych (wyspy Langerhansa) stanowiące w zależności od źródła 1 – 3 % masy całego narządu. Główną rolą wydzielanych przez trzustkę hormonów jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy (Martin i Crump 2003; Reusch i wsp. 2010). Wyspy trzustkowe utworzone są z czterech typów komórek produkujących różne hormony:

• Komórki α produkują glukagon, hormon zwiększający poziom glikemii (stężenie glukozy we krwi) poprzez aktywację procesów glukoneogenezy (syntezy glukozy) i glikogenolizy (uwalnianie glukozy z glukagonu) oraz hamowanie syntezy glikogenu (glukoza w organizmie magazynowana jest w postaci glikogenu w wątrobie i mięśniach);
• Komórki β produkują hormon insulinę, której główną rolą jest obniżanie stężenia glukozy we krwi oraz udział w przenoszeniu glukozy do wnętrza większości komórek organizmu (wyjątek stanowią białe i czerwone krwinki oraz komórki mózgu i wątroby);
• Komórki δ produkują hormon somatostatynę odgrywającą rolę w hamowaniu wydzielania insuliny, glukagonu i polipeptydu trzustkowego;
• Komórki F (lub PP) produkują polipeptyd trzustkowy hamujący wydzielanie enzymów trawiennych trzustki oraz skurcz pęcherzyka żółciowego.

Oprócz wymienionych hormonów z wysp trzustki izolowano również inne hormony (ACTH, TRH i inne), jednak ich rola i znaczenie w odniesieniu do trzustki są nieznane (Greco i Stabenfeldt 2007; Reusch i wsp. 2010).

Piśmiennictwo:

Greco D.S., Stabenfeldt G.H. Endocrine Glands and Their Function. In: Cunningham J.G. and Klein B.G. (eds.) Textbook of Veterinary Physiology. 4 th ed. Saunders Elsevier, St. Louis, 2007, pp. 428-464.

Martin P.A., Crump M.H. The Endocrine Pancreas. In: Pineda M.H. and Dooley M.P. (eds.) McDonald’s Veterinary Endocrinology and Reproduction. 5 th ed. Blackwell Publishing, Ames, 2003, pp. 141-163.

Reusch C.E., Robben J.H., Kooistra H.S. Endocrine Pancreas. In: Rijnberk A. and Kooistra H.S. (eds.) Clinical Endocrinology of Dogs and Cats. An Illustrated Text. 2 nd ed. Schlütersche Verlagsgesellschaft, Hannover, 2010, pp. 155-185.