Nadczynność tarczycy jest jedną z najczęściej występujących u kotów chorób endokrynologicznych (występuje głównie u kotów w średnim wieku i starszych). Rozwój choroby wynika z nadprodukcji i zwiększonego wydzielania hormonów tarczycy takich jak tyroksyna (tetrajodotyronina; T4) i trójjodotyronina (T3) przez wole guzkowe nadczynne (Feldman i Nelson 2004). Choroba ta jest podobna (uznawan za odpowiednik) choroby Plummera u ludzi (Peterson 2014). W rozwoju choroby główną rolę odgrywają czynniki dietetyczne i środowiskowe, spośród których wzrastający wiek, dominacja w diecie wilgotnych karm komercyjnych (zwłaszcza puszkowych) oraz niewychodzenie z domu uznawane są za główne czynniki ryzyka nadczynności tarczycy u kotów (Peterson 2014).
W miarę postępu choroby ujawniają się objawy kliniczne takie jak: spadek masy ciała pomimo zwiększonego apetytu (czasem apetyt pozostaje w normie bądź jest obniżony), zmiany w zachowaniu (nadmierna wokalizacja, niepokój, agresja), przyspieszenie oddechów lub duszność, zmierzwiona i matowa okrywa włosowa, wyłysienia, osłabienie, poliuria (zwiększona produkcja moczu), polidypsja (zwiększone pragnienie) oraz objawy żołądkowo-jelitowe takie jak wymioty i biegunka (Gunn-Moore 2011; Mooney and Peterson 2004; Peterson 2013). W badaniu klinicznym można wykryć powiększenie gruczołu tarczowego oraz zaobserwować objawy kliniczne takie jak przyspieszenie tętna, arytmia, nadciśnienie oraz wzrost temperatury ciała (Mooney i Peterson 2004; Peterson 2013).
Rozpoznanie choroby opiera się na danych z wywiadu, badaniu klinicznym oraz wynikach laboratoryjnych oznaczeń stężenia hormonów tarczycy we krwi. Należy jednak podkreślić, że nie wszystkich przypadkach tej choroby stężenie hormonów tarczycy jest podwyższone. Stwierdzenie stężenia hormonów tarczycy w zakresie wartości referencyjnych bądź niediagnostycznych może wynikać z wczesnej fazy rozwoju nadczynności tarczycy, fluktuacji stężeń hormonów tarczycy u kotów z tą chorobą lub też ze współwystępowania innej choroby ogólnej. Z tego też powodu w niektórych przypadkach może być wymagane ponowne oznaczenie stężeń hormonów tarczycy we krwi (Graves 2011; Gunn-Moore 2005; Mooney i Peterson 2004; Peterson 2013).
W leczeniu nadczynności tarczycy u kotów zastosowanie znajdują: terapia farmakologiczna przy użyciu leków przeciwtarczycowych, chirurgiczne usunięcie zmienionego płata tarczycy, dieta (stosowanie karm leczniczych z ograniczoną zawartością jodu) oraz radioterapia przy użyciu radioaktywnego izotopu jodu (Peterson 2013).
Obraz histopatologiczny tarczycy u kota z nadczynnością tarczycy - autor dr wet. Anna Rodo
Piśmiennictwo:
Feldman E.C., Nelson R.W. Feline Hyperthyroidism (Thyrotoxicosis). In: Feldman E.C. and Nelson R.W. (eds.) Canine and Feline Endocrinology and Reproduction. 3 rd ed. Saunders Elsevier, St. Louis, 2004, pp. 152-218.
Graves T.K. When Normal Is Abnormal: Keys to Laboratory Diagnosis of Hidden Endocrine Disease. Topics in Companion Animal Medicine, 2011, 26, 45-51.
Gunn-Moore D. Feline endocrinopathies. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 2005, 35, 171-210.
Gunn-Moore D.A. Cognitive Dysfunction in Cats: Clinical Assessment and Management. Topics in Companion Animal Medicine, 2011, 26, 17-24.
Mooney C.T., Peterson M.E. Feline hyperthyroidism. In: Mooney C.T. and Peterson M.E. (eds.) BSAVA Manual of Canine and Feline Endocrinology. 3 rd ed. British Small Animal Veterinary Association, Gloucester, 2004, pp. 95-111.
Peterson M.E. Animal Models of Disease: Feline hyperthyroidism: an animal model for toxic nodular goiter. Journal of Endocrinology, 2014, 223, T97-T114.
Peterson M.E. Hyperthyroidism in Cats. In: Rand J., Behrend E.N., Gunn-Moore D. and Campbell-Ward M.L. (eds.) Clinical Endocrinology of Companion Animals. Wiley-Blackwell, Ames, 2013, pp. 295-310.